انتخاب رشتۀ تحصیلی  حرفه ای دانش آموزان

تقریباً همه از کودکی یکی از مهم ترین دغدغه هایشان این بوده که چه حرفه و شغلی برای آینده ی زندگی شان مناسب تر است. اگر لحظه ای درنگ کنید و به دوران کودکی تان نظری بیفکنید، خواهید دید که از دوران کودکی تاکنون برای رشته تحصیلی-حرفه ای به صورت زیر عمل نمود ه اید.

الف) انتخاب بر اساس رویا ها و احساس کودکی (سه تا پنج سالگی):
در این مرحله احساسات خود را با ایفای نقش های بزرگسالی نشان می دادید. مثلاً از شغل پدر، مادر، دبیر، پلیس یا یک ستاره ی فوتبال تقلید می کردید.

ب) انتخاب براساس جنسیت (شش تا هشت سالگی):
در این مرحله متوجه شدید که جامعه چه مشاغلی را برای مردان و زنان مناسب می داند و این آگاهی ها را ابتدا از طریق والدین، سپس همبازی ها و وسایل ارتباط جمعی آموختید و شغل هایی که مخالف جنسیت شما بودند را محدود می کردید.

پ) انتخاب براساس ارزش های اجتماعی (نه تا سیزده سالگی):
در این مرحله معمولاً به مشاغلی علاقه مند می شدید که دارای ارزش اجتماعی بودند و پی بردید که برای به دست آوردن این شغل ها باید تلاش ویژ ه ای می کردید.

ت) انتخاب براساس منحصر به فرد بودن (چهارده سالگی به بعد):
در این مرحله که طرز تفکر شما شبیه بزرگسالان می شود، به تعهداتی فکر می کنید که نسبت به دیگران دارید. لذا انتخابی را ترجیح می دهید که متناسب با توانایی ها، ارزش ها، رغبت ها و شخصیت تان باشد و نیاز های خود، خانواده و جامعه را تأمین کند.

در این دوره توانایی ها و رغبت های شما با توجه به توسعه ی آگاهی تان از رشته های تحصیلی  حرفه ای، محیط تحصیلی-حرفه ای و مشاغل موجود در جامعه، افزایش خواهد یافت. بنابراین می توانید براساس عواملی مانند ویژگی های جنسیتی، شخصیتی، نیاز های محیطی و امکانات جامعه دست به انتخاب رشته ی تحصیلی-حرفه ای بزنید.

دانش آموزان در پایه نهم بایستی برای تصمیم گیری نهایی آماده شده باشند. منظور از آمادگی برای انتخاب این است که دانش آموز، سرنوشت تحصیلی-حرفه ای خود را براساس توانایی، رغبت، استعداد، شخصیت، ارزش ها و با توجه به نیاز های جامعه و امکانات مدرسه و منطقه مشخص کند. برای این کار لازم است گام های زیر را بردارد.

گام اول؛ شناخت خود: منظور از شناخت خود این است که شما بتوانید با شناخت از توانمندی ها، ارزش ها، رغبت ها، استعداد و شخصیت خود به رشته تحصیلی-حرفه ای متناسبی وارد شوید که بیشترین رضایت مندی را برای شما در پی داشته باشد.

گام دوم؛ شناخت نیاز های جامعه: منظور از شناخت نیاز های جامعه، آشنایی با جهت گیری و نیاز های رشته های تحصیلی-حرفه ای کشور، استان و منطقه با شناخت مشاغل موجود در جامعه است.

گام سوم؛ شناخت محیط: منظور از شناخت محیط عبارت است از شناخت رشته های تحصیلی-حرفه ایِ موجود در استان، منطقه و امکانات درون مدرسه ای و برون مدرسه ای است. این شناخت باعث کسب تجربه های بیشتر برای انتخاب مطلوب و مناسب است.

شکل 1: ابعاد هدایت تحصیلی-حرفه ای

بر اساس تغییراتی که در انتخاب رشته دوران متوسطه صورت گرفت ، دانش اموزان پایه نهم که در مرحله  انتخاب رشته می باشند بایستی بدانند دیگر مانند گذشته تنها به نمرات  پایه نهم توجه نمی شود بلکه تمام نمرات سه سال دوران متوسطه اول (هفتم ، هشتم ، نهم) در انتخاب رشته تاثیر خواهد داشت. همچنین ضریب درس ها برای تمامی رشته ها یکسان است.  انتخاب رشته نهم مانند انتخاب رشته در دوران دانشگاه به رتبه دانش آموز بستگی دارد برای مثال اگر دانش آموزی رتبه ی لازم  برای انتخاب رشته در علوم تجربی را ندارد بایستی در گروه های فنی و یا انسانی و … دست به انتخاب بزند.

نکته ی دیگری که در پایه نهم مد نظر گرفته شده تاثیر سهمیه در انتخاب رشته می باشد برای مثال در یک منطقه که ۲۰۰ نفر سهمیه انتخاب رشته در گروه تجربی دارند ممکن است حتی کسانی که معدل بالای ۱۸ را کسب کرده اند هم نتوانند این رشته را انتخاب کنند و مجبور شوند در رشته های دیگر تحصیل نمایند.

روند هدایت تحصیلی و انتخاب رشته دانش آموزان پایه نهم هر سال از  تیر ماه آغاز می شود و خانواده‌ها و دانش‌آموزان برای انتخاب رشته آگاهانه، علاوه بر نمرات درسی و علایق دانش آموز باید به معیارهای دیگری نیز توجه داشته باشند. این معیارها عبارتند از:

- علایق خود دانش آموزان؛ 10 درصد
- نظر و مشاوره والدین؛ 5 درصد
- نظر معلمان تمام درس ها؛ 10 درصد
- نتیجه آزمون های مشاوره ای دانش آموز؛ 35 درصد
- نتایج عملکرد درسی دانش آموز (نمرات درسی)؛ 35 درصد
- نظر مشاور تحصیلی؛ 10 درصد

معرفی رشته های پایه نهم
انتخاب رشته علوم انسانی در پایه نهم
برای تحصیل در این رشته قوی بودن در درس های ادبیات و عربی لازمه ی تحصیل در این رشته می باشد همچنین علاقه و توانایی در درس های حفظی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. البته موضوعی که وجود دارد این است که اکثر دانش آموزان برای فرار از درس ریاضی به رشته علوم انسانی پناه می برند در حالی که تحصیل در رشته انسانی نیز به کسب توانایی  به طور سطحی در درس های ریاضی نیازمند است. در هر حال کسانی که در  دبیرستان با رشته ی علوم انسانی فارغ التحصیل می شوند بایستی به فاکتور های روابط عمومی قوی و سخنوری ، حفظیات قوی ، و به طور کلی مهارت های ارتباطی توجه داشته و آن ها را تا حدودی کسب نمایند زیرا که رشته های دانشگاهی علوم انسانی شامل ، روان شناسی ، حقوق ، علوم اجتماعی ، اقتصاد ، مشاوره ، مدیریت و … نیازمند کسب این مهارت ها می باشد.

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته علوم انسانی پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های مطالعات اجتماعی ، زبان و ادبیات فارسی ، عربی در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 42 نباشد.
نمره زبان و ادبیات فارسی در سه سال اول متوسطه با ضریب 4 محاسبه می شود.
نمره درس مطالعات اجتماعی در سه سال اول متوسطه با ضریب 3 محاسبه می شود.
نمره ردس عربی در سه سال اول متوسطه با ضریب 2 محاسبه می شود.
داشتن حداقل معدل 14 برای تحصیل در رشته علوم انسانی

انتخاب رشته علوم تجربی در پایه نهم
رشته ی تجربی یکی از رشته هایی است که هم در دوران دبیرستان و هم در انتخاب رشته کنکور متقاضی بالاتری نسبت به سایر رشته ها دارد. برای تحصیل در این رشته قوی بودن در درس های زیست شناسی ، ریاضی و شیمی برای موفقیت دانش آموز لازم می باشد زیرا که رشته های دانشگاهی این رشته هم مرتبط با علم زیست ، شیمی و ریاضی و فیزیک می باشد. دانش اموزان این رشته بایستی تا حدودی به حفظیات علاقه مند بوده و کنجکاوی و اشتیاق بالایی نسبت به منابع طبیعی از خود نشان دهند زیرا که این رشته تا حدودی به قوی بودن در ریاضی نیازمند است اما بیشتر به پدیده های طبیعی می پردازد به همی خاطر نداشتن علاقه در این زمینه بعدها موجب نارضایتی دانش آموز خواهد شد. برخی از رشته های دانشگاهی این رشته شامل ، پزشکی ، مامایی ، هوشبری ، فیزیوتراپی ، زیست شناسی و … می باشد.

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته علوم تجربی پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های ریاضی و علوم تجربی در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 42 نباشد.
نمره درس ریاضی و علوم تجربی در سه سال اول متوسطه با ضریب 3 محاسبه می شود.
داشتن حداقل معدل 14 برای تحصیل در رشته علوم تجربی

انتخاب رشته ریاضی و فیزیک در پایه نهم
همانطوری که از نام رشته بایستی متوجه شده باشید رشته ی ریاضی فیزیک به توانایی بالای دانش آموز در این دو درس نیازمند است زیرا که اغلب کسانی که در این رشته تحصیل می کنند در آینده قرار است مهندس در گرایش های مختلف شوند پس داشتن پایه ی قوی در درس های ریاضی و فیزیک و همچنین شیمی برای موفقیت در این رشته لازم می باشد. دانش آموزان باید قدرت تجسمی بالایی نیز داشته باشند که دارا بودن این ویژگی در آینده کمک فراوانی به آن ها خواهد نمود. به همین خاطر توصیه می کنیم اگر در این درس ها نمرات خوبی کسب نکرده اید رشته های دیگری را انتخاب نموده و در آن تحصیل نمایید.

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته ریاضی و فیزیک پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های ریاضی و علوم تجربی در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 42 نباشد.
نمره درس ریاضی و علوم تجربی در سه سال اول متوسطه با ضریب 3 محاسبه می شود.
داشتن حداقل معدل بالای 14 برای تحصیل در رشته ریاضی و فیزیک

انتخاب رشته شاخه فنی و حرفه ای در پایه نهم
رشنه فنی و حرفه ای دارای 4 زیر گروه هنر ،مدیریت و خدمات، صنعت و کشاورزی می باشد. با انتخاب رشته فنی و حرفه ای تقریبا می توانید به تمامی رشته های ریاضی و فیزیک در دانشگاه راه یابید اما نکته ی قابل ملاحظه ای که وجود دارد این است که شما شانس قبولی در دانشگاه خوب و درجه یک کشور را در کارشناسی ارشد از دست می دهید هرچند تا حدودی قابل جبران است. اما یکی از مزایایی که وجود دارد فارغ التحصیلان این رشته راحت تر وارد بازار کار می شوند. شما دانش آموز و یا والدینی که در حال مطالعه این مقاله هستید اگر خود شما و یا دانش آموزتان علاقه ی خاصی به کار های عملی دارد و دوست دارد که زودتر وارد بازار کار شود رشته فنی و حرفه ای بهترین گزینه برای انتخاب رشته در پایه نهم می باشد اما اگر می خواهید مدیر و یا مهندس شده و تحصیلات عالی خود را ادامه دهید بهتر است در رشته ریاضی انتخاب رشته نموده و تحصیل نمایید. همچنین توجه داشته باشید که کسانی که در رشته ی فنی و حرفه ای تحصیل می کنند کارهای عملی و خلاقانه را می توانند به خوبی انجام دهند و حتما داشتن نام مهندس با تحصیلات عالی برای انجام درست کارها لازم نیست. 

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته فنی و حرفه ای پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های ریاضی و علوم تجربی و حرفه و فن در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 30 نباشد.
داشتن نمره حداقل 10 ریاضی در اول متوسطه ، بدون تبصره
معدل کمتر از 12 نباشد.

انتخاب رشته شاخه‌ کارودانش در پایه نهم
در رابطه با رشته کار و دانش بایستی بگوییم که رشته های کارو دانش شباهت زیادی بارشته های فنی و حرفه ای دارند اما در کار و دانش رشته های جزئی تر را هم می توانیم انتخاب نماییم. یکی از ویژگی های این رشته این است که برای کسب دیپلم کار و دانش حتی می توان در اموزشگاه های فنی و حرفه ای که مجوز خود را از سازمان فنی و حرفه ای دریافت کرده اند مراجعه و دیپلم خود را دریافت نمایید. تفاوتی که بین رشته های فنی و حرفه ای و کار دانش وجود دارد این مسئله است که فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای راحت تر وارد بازار کار شده و درس های سخت تری نسبت به کار و دانش می گذرانند اما واحد های کارگاهی رشته کار ودانش بیشتر می باشد.

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته کار و دانش پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های ریاضی ، کارو فن آوری در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 36 نباشد.
نمره درس ریاضی در سه سال اول متوسطه با ضریب 2 محاسبه می شود.
نمره درس کار و فناوری در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب 3 محاسبه می شود.
معدل کمتر از 12 نباشد.

انتخاب رشته شاخه‌ علوم و معارف اسلامی در پایه نهم
چنانچه علاقه مند به موضوعات و درس های عربی ، فقه ، تفسیر قرآن دارید می توانید در انتخاب رشته پایه نهم رشته علوم و معارف اسلامی را انتخاب نمایید. این رشته هم مانند علوم انسانی نیازمند توانایی در زمینه ی حفظیات می باشد. و فارغ التحصیلان این رشته می توانند در دانشگاه های علوم و حدیث و حوزه علمیه مشغول به تحصیل شوند.

شرایط پذیرش دانش آموزان در رشته علوم و معارف اسلامی پایه نهم 
مجموع سه نمره پذیرفته شده در درس های مطالعات اجتماعی ، زبان و ادبیات فارسی ، عربی در سه پایه متوسطه (هفتم ، هشتم ،نهم) کمتر از  ضریب 42 نباشد.
نمره درس زبان و ادبیات فارسی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب 4 محاسبه می شود.
نمره درس مطالعات اجتماعی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب 3 محاسبه می شود.
نمره درس عربی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب 2 محاسبه می شود.
حداقل نمره معدل بایستی 14 باشد.

منابع

-کتاب کار وفناوری پایه نهم

- سایت https://iranmoshavere.com

- سایت http://utiran.com